Mô tả Đền Kumbum

Đền này xây dựng năm 1436 gồm 9 tầng, 108 cửa, có 77 khám thờ. Toàn bộ đền có khoảng 100.000 hình tượng Phật, Bồ tát, hộ pháp,…nên nó được mệnh danh là ""đền thập vạn Phật"". Đền được nghệ nhân Tây TạngNepal xây dựng, nhìn từ xa người ta thấy cặp mắt Phật được vẽ theo kiểu Nepal. Sở dĩ đền này được gọi là "mạn đà là vĩ đại" là vì nó biểu diễn quan niệm về vũ trụ của Phật giáo Tây Tạng. Theo Govinda [1]– các đền thờ Tây Tạng có 5 phần, tượng trưng cho 5 yếu tố xây dựng nên vũ trụ,. Phần dưới đền hình khối, tượng trưng cho yếu tố đất, bền vững, ổn định. Đó là yếu tố của các chất đặc, nặng, là nền móng của mọi sắc hình. Trên hình khối là hình cầu, có khi là hình bán cầu. Hình cầu tượng trưng cho yếu tố nước, sự luân chuyển, sự di động, Ngược lại với đất, nước có tính bất định, và trôi chảy. Trên hình cầu là hình nón cụt tượng trương cho lửa hình dáng của nó giống như ngọn lửa hướng về phía trên, Trên hình nón cụt là những đĩa, mặt đĩa ngửa về phía trên, nhìn ngang giống như hình bán cầu. Những đĩa tròn này tượng trưng cho gió hay không gian. Cuối cùng nằm trên tất cả là một chấm hình nhọn tượng trưng cho thức.

Thức chỉ là một chấm, khác với 4 yếu tố khác nó không có kích thước. Thức chứa đựng tất cả mà không bị hạn chế trong dạng hình nào cả. Thức được biêu diễn bởi một chấm không có kích thước vì nó là giao điểm giữa tầng mức vật chất với mức độ khác mà ta gọi là tâm linh.

Từ xa đền Kumbum cho thấy nó được xây dựng theo kiến trúc nói trên, hình khối phía dưới có năm tầng sơn trắng. Phần hình cầu tượng trưng cho yếu tố nước được xây bằng hình ống tròn với 4 cửa sổ. Phần trên là mái điện thếp vàng với 4 cặp mắt của Phật nhìn ra 4 phía.